Evangelische Mystik

De schrijver van onderstaand artikel, T.A. McMahon, legt in het begin ervan uit wat hij onder ‘evangelisch’ verstaat. Het is breder dan wat wij er in Nederland onder verstaan. Het artikel is een vertaling van een Artikel aus The Berean Call vom Februar 2008 und gibt ein Bild der Veränderungen in der amerikanischen evangelikalen Welt in den letzten Jahrzehnten.
Ähnliche Veränderungen haben bei uns stattgefunden und dauern noch an. Dieser Artikel beschreibt die wahren Ansichten der römischen Kirche sowie die irreführenden römischen Praktiken, die protestantische Gemeinden verschlingen.
Die Untertitel und Streamer sind von mir (TdJ)

Tegenwoordig word ik steeds droeviger als ik zie wat er gebeurt onder hen die beweren evangelisch te zijn. Ik weet dat de term “evangelisch” radicale veranderingen heeft ondergaan wat betreft zijn betekenis en praktijk. Maar wanneer ik de term gebruik, ga ik uit van een zeer eenvoudige definitie: Ik verwijs naar hen die beweren de Bijbel alleen te aanvaarden als hun autoriteit om Gods weg van verlossing te kennen en te ontvangen en om hun leven te leiden op een manier die Hem welgevallig is.

Dertig jaar geleden (nu in 2021 ongeveer45 jaar) waren het jongvolwassen evangelischen die op wonderbaarlijke wijze door de Heer werden gebruikt om mijn ogen te helpen openen voor het feit dat ik eeuwig van God gescheiden was en dat het religieuze systeem waarvan ik afhankelijk was om mij in de hemel te krijgen, een valse hoop was. Dat was op dat moment niet gemakkelijk voor mij om te aanvaarden. Hoewel mijn toewijding aan de Rooms Katholieke Kerk aan het eind van mijn twintiger jaren was verzwakt, was de houding “Ik ben als katholiek geboren, ik zal als katholiek sterven” in mijn geest verweven.

Die römisch-katholische Tradition

Als ik aan die dagen terugdenk, besef ik dat ik een jongeman was die in slavernij leefde. Zeker, ik was gebonden aan de zonde, zoals iedereen die niet wedergeboren is. Maar er was nog een andere slavernij die mij in zijn greep hield: de slavernij van de Rooms Katholieke traditie, met zijn sacramenten, liturgieën, rituelen en sacramenten. Niet alleen waren zulke dingen onbijbels – het waren werken van het vlees en gereedschappen van demonen. In mijn eigen leven, en ook in de geschiedenis van de Kerk van Rome, was het bijgeloof dat de ziel gevangennam. Bijgelovige opvattingen, die onder het mom van spiritualiteit werden verkocht.

Ik vertrouwde op relikwieën van dode zogenaamde heiligen; wijwater; het maken van het kruisteken; votiefkaarsen; de (kinder-)doop voor verlossing; een “getranssubstantieerd” stuk brood waarvan men beweerde dat het Christus was; verschijningen van Maria; een scapulier; een “wonderdadige medaille”; beelden en afbeeldingen van Jezus, Maria en de heiligen; eindeloze rozenkransen, novenen, de kruisweg; onthouding van vlees op vrijdag; onthoudingen in de vastentijd; de laatste riten om me in het vagevuur te krijgen en aflaten om me uit het vagevuur te krijgen; miskaarten; genaden van Maria; de biechtstoel, met absolutie van mijn zonden door een priester; boetedoening en persoonlijk lijden om me te zuiveren van mijn zonden; het aanbidden van een stuk brood tijdens het Eucharistisch Heilig Uur; de Heilige Vader als de plaatsvervanger van Christus op aarde, enz. , enz. Daarin ligt een gebondenheid die maar weinig evangelischen begrijpen.

Velen vegen deze dingen van tafel als niet-essentiële zaken van het christelijk geloof of kleine theologische dwalingen die uniek zijn voor het katholicisme. Dat is niet waar. Ze zijn essentieel voor het evangelie dat Rome verkondigt – een evangelie van verdienstelijke werken dat de Bijbel veroordeelt (zie Galaten, Romeinen, Efeziërs, e.a.) als een verwerping van de volbrachte plaatsvervangende verzoening van Christus, onze Heiland. De Rooms Katholieke Traditie waarvan gezegd wordt dat zij even gezaghebbend is als de Schrift, bestaat uit die dingen (zoals hierboven aangehaald) die noodzakelijk zijn voor, of ondersteunend aan, de toegang van een katholiek tot de hemel.

Nach dem Wort Gottes ist alles, was dem vollendeten Werk Christi am Kreuz hinzugefügt wird, eine Leugnung des Evangeliums: dass Christus die volle Strafe für die Sünden der Menschheit bezahlt hat.

Kein biblisches Evangelium

Die römisch-katholische Kirche, die in ihren Konzilen und theologischen Lehren Unfehlbarkeit beansprucht, leugnet klar und nachdrücklich das biblische Evangelium. Das Konzil von Trient erklärt:

  • 6e Zitting, Canon 9: Indien iemand zegt dat de zondaar door het geloof alleen gerechtvaardigd wordt, d.w.z. dat er niets anders nodig is om mee te werken om de genade van de rechtvaardiging te verkrijgen…laat hem dan anathema zijn.
  • 6e Zitting, Canon 12: Indien iemand zal zeggen, dat rechtvaardig makend geloof niets anders is dan vertrouwen in de goddelijke barmhartigheid, die om Christus’ wil de zonden kwijtscheldt, of dat het dit vertrouwen alleen is, waardoor wij gerechtvaardigd worden, laat hem anathema zijn.
  • 6. Sitzung, Canon 30: Wenn jemand sagt, dass nach dem Empfang der Rechtfertigungsgnade die Schuld so vergeben ist und die Schuld der ewigen Strafe jedem reuigen Sünder so vergeben ist, dass keine Schuld der zeitlichen Strafe übrig bleibt, was auch nicht in diesem Welt, noch im Fegefeuer muss freigesprochen werden, bevor die Tore des Himmels geöffnet werden können, sei er mit dem Anathema belegt.
  • 7e Zitting, Canon 4: Indien iemand zegt dat de sacramenten van de Nieuwe Wet [canons en decreten van de Kerk] niet noodzakelijk zijn voor de zaligheid, maar … zonder deze … de mens van God door het geloof alleen de genade van de rechtvaardiging verkrijgt … laat hem dan anathema zijn.

Het “anathema”, in deze decreten (die nog steeds van kracht zijn), verdoemt iedereen die het valse evangelie van de Rooms-Katholieke Kerk van werken verwerpt, tot de hel.

Vanaf het Tweede Vaticaans Concilie in de jaren ’60, waar slechts oppervlakkige veranderingen werden aangebracht (omdat onfeilbare dogma’s niet kunnen worden veranderd!), lanceerde Rome een oecumenisch programma dat erop gericht was protestanten over de hele wereld te verleiden, en in het bijzonder evangelischen in de Verenigde Staten. Het doel was en is om het gehele Christendom onder de heerschappij van de Rooms Katholieke Kerk te brengen met de paus als geestelijk hoofd. Voorspelbare vooruitgang is geboekt in Europa en de V.S. onder liberale kerkgenootschappen die reeds lang de Schriften hebben verlaten. Verbazingwekkend is echter het succes dat het plan heeft gehad onder Amerikaanse evangelischen.

Rom begann sein ökumenisches Verführungsprogramm in den 1960er Jahren.
Gleichzeitig entstand die zweite Welle der Pfingstbewegung, die Charismatische Bewegung.
Und gleichzeitig bekam die Welt unter anderem die Beatles en ‘flowerpower’, waarmee oosterse spiritualiteit en drugs met hun geweldige opmars begonnen. Daarbij de New Age beweging in de 70′-er jaren die ook – zij het in dekmantels – de protestantse gemeenschappen is binnengedrongen.

In de jaren 60 – 70 begint een actieve demonische beïnvloeding in alle sectoren van de samenleving. Resulterend in wat we nu om ons heen zien: een wereld in chaos en ellende, die niet meer in staat is zich aan de greep van satan te ontworstelen.

Die amerikanischen Evangelikalen

Billy Graham war der erste und bemerkenswerteste Evangelikale, der die ökumenischen Bemühungen des Katholizismus unterstützte. Andere folgten, darunter Bill Bright, Pat Robertson, JI Packer, Timothy George, Robert Schuller, Hank Hanegraaff, Benny Hinn und Jack Van Impe. 'Evangelikale und Katholiken zusammen’ onder leiding van Chuck Colson en de katholieke priester Richard John Neuhaus, verklaarde katholieken en evangelischen tot “Brüder und Schwestern in Christus” en spoorde hen aan samen te werken bij de verspreiding van het evangelie. Het is duidelijk dat dit evangelie nooit gedefinieerd werd.

Während die Akzeptanz römisch-katholischer Angelegenheiten unter Evangelikalen in den Jahren nach dem Zweiten Vatikanischen Konzil stetig zunahm, wuchs sie exponentiell mit der Popularität von Mel Gibsons'Die Passion Christi', ein ultrakonservativer Katholik. Seine Dramatisierung eines der heiligsten Rituale des Katholizismus, des Kreuzwegs, eroberte die Herzen der Evangelikalen so sehr, dass ihr Eifer, massenhaft Eintrittskarten zu kaufen, den enormen finanziellen Erfolg des Films sicherte. Nach diesem ErfolgIm Inneren des Vatikans’ deze belangrijke opmerking: “De film heeft evangelischen een blik gegund in de katholieke ziel, zelfs in de traditionele katholieke ziel. Veel evangelische gelovigen zeggen, nadenkend over wat ze in de film hebben gezien, dat ze het hele katholieke gebeuren beginnen te ‘begrijpen’: de vastentijd…de as op het voorhoofd…geen vlees op vrijdag…de droevige mysteries…de kruisweg…de nadruk op de eucharistie…de devotie tot Maria…het enorme kruisbeeld dat boven elk katholiek altaar hangt. Ze zullen zich misschien niet haasten om rozenkransen te kopen, maar sommige dingen lijken niet langer zo vreemd, zo buitenaards”. [1]

Icon Productions is de productiemaatschappij van “The Passion of the Christ”.
‘Icon Productions’: een veelzeggende naam als we bedenken dat een icoon de toegang is tot een andere wereld.

Wat evangelischen ook “kregen”, en wat hun leiders enthousiast onderschreven als “bijbelgetrouw”, waren talrijke scènes die gebaseerd waren op de verbeelding van een 18e-eeuwse katholieke mysticus, de afbeelding van Maria als mede-verlosseres in de verlossing van de mensheid, en een zeer katholiek evangelie dat Christus laat boeten voor de zonde door de niet aflatende fysieke martelingen van de Romeinse soldaten te ondergaan.[2]

De ‘Passion of the Christ’ had een verbluffend effect op evangelische jongeren en jeugdpastors. Niet alleen “leken katholieke dingen niet langer zo vreemd en buitenaards,” maar ze verschenen ook in de jeugddiensten van evangelische kerken. Het ritueel van de kruisweg werd populair, hoewel het moest worden teruggebracht van 14 staties naar 11, waarbij sommige staties die te vreemd waren aan de Schrift (zoals de heilige Veronica die het beeld van Christus’ bebloede gezicht op haar sluier vastlegde) moesten worden verwijderd. Er werden gebedsaltaren opgericht met iconen die verlicht werden door kaarsen en geparfumeerd door brandende wierook, en er werden gebedslabyrinten geschilderd op grote dekzeilen die in kerkkelders werden geplaatst of in kerkgazons werden uitgehakt. Voor jonge evangelische gelovigen, die vaak werden opgevoed met lege, repetitieve aanbiddingskoren die weinig verschilden van wereldlijke muziek, en religieus onderricht dat zwaar leunde op amusement om hen geïnteresseerd te houden, leken de katholieke en orthodoxe liturgieën veel spiritueler.

De ‘Emerging Church’

Dit alles werd “spiritueel” voer voor de zogenaamde Emerging Church Movementst (ECM), größtenteils eine Reaktion gegen den verbraucherorientierten Marketingansatz für Gemeindewachstum, der von Robert Schuller, Bill Hybels und Rick Warren populär gemacht wurde. Viele ECM-Führer, von denen die meisten einen evangelikalen Hintergrund haben, sahen katholische Rituale und Mystik als einen notwendigen spirituellen Bestandteil, der den Evangelikalen in der Reformation verloren ging. Sola Scriptura war ein großer Sammelruf der Reformatoren gegen die Missbräuche, die aus der römisch-katholischen Tradition stammen; die Bibel als einzige Autorität beendete praktisch den Einfluss der katholischen Mystiker, die als Wüstenväter bekannt sind.

Doch die katholische Mystik ist mit einer gewissen Rache zurückgekehrt. Seine okkulten Techniken sind fast überall zu finden Jugendspezialitäten en Richard Foster’s Ich werde erneuern organisatie tot Rick Warren’s Doelgericht Leven. “Veel christelijke leiders zijn op zoek gegaan naar een nieuwe benadering onder de noemer ‘spirituelle Bildung‘ (spiritual formation). Deze nieuwe zoektocht heeft velen van hen teruggeleid naar katholieke contemplatieve praktijken en middeleeuwse kloosterdisciplines”, schrijft Brian McLaren goedkeurend.

Tony Jones, mederedacteur van An Emergent Manifesto of Hope heeft een mystiek manifest geschreven voor opkomende kerken (‘emerging churches’), getiteld: “Der Heilige Weg: Spirituelle Praktiken für den Alltag” (De Heilige Weg: Spirituele oefeningen voor het dagelijks leven). Jones’ opsomming van degenen die zijn poging hebben gesteund leest als een Who’s Who van EC-leiders, om nog maar te zwijgen van de katholieke priesters die hij bedankt en de oude orthodoxe en katholieke mystici die hij citeert. Wat is dan die mystiek die zij propageren?

Katholische Mystik

Katholische Mystik ist durch und durch subjektiv und erfahrbar. Evenals haar moeder, de oosterse mystiek, beweert zij dat God noch gekend noch begrepen kan worden door de menselijke rede, maar alleen subjectief ervaren kan worden door middel van verschillende technieken. Het is de antithese van wat de Bijbel leert: “Komm jetzt und lass uns miteinander reden, spricht der Herr” ((Jesaja:1:18); “Weisheit ist die Hauptsache; erwirb daher Weisheit, und mit all deinen Errungenschaften erwirbst du Verständnist” (Spreuken:4:7); “Da Seine göttliche Kraft uns alle Dinge des Lebens und der Frömmigkeit durch die Kenntnis von Ihm gegeben hat” (2 Petrus:1:3). Bovendien is het doel van de mystiek de vereniging met God, d.w.z. het opgaan van iemands ziel in God. Dit is een onmogelijkheid die de pantheistisch und panentheistisch offenbart die Wurzeln der Mystik, nämlich dass Gott alles ist und in allem ist. Nein. Gott ist unendlich und transzendent, absolut getrennt von seiner endlichen Schöpfung.

De mystieke technieken hebben ook in Nederland op grote schaal ingang gevonden. Velen promoten ze en ook de EO zit met ‘Lazarus’ in het spoor van de ‘Emerging Church’ – een kerk die geen kerk is, zonder het Woord van God en zonder Christus de gekruisigde.

The Sacred Way (das oben erwähnte Buch von Jones) folgt zahlreichen mystischen Techniken, die heute zunehmend von Evangelikalen akzeptiert werden. Ein Bewusstsein und Verständnis dieser Techniken ist daher entscheidend für die Unterscheidung.
Zentrierendes Gebet gebruikt één enkel woord (b.v. “liefde” of “God”) waarop men zich concentreert om de geest te zuiveren van alle andere gedachten. Het geloof is dat de zogenaamde bidder rechtstreeks van God zal horen in zijn stilte voor Hem. Tony Campolo verklaart: “In mijn geval heeft de intimiteit met Christus zich in de loop der jaren geleidelijk ontwikkeld, voornamelijk door wat katholieke mystici ‘centrerend bidden’ noemen. Elke ochtend, zodra ik wakker word, neem ik de tijd – soms wel een half uur – om me op Jezus te concentreren. Ik zeg zijn naam keer op keer om de 101 dingen te verdrijven die mijn geest beginnen te verstoppen op het moment dat ik mijn ogen open. Jezus is mijn mantra, zoals sommigen zouden zeggen. “[3]

Es 'Jesus Gebet' laat de biddende persoon een zin als “Heer Jezus, heb medelijden met mij” onophoudelijk herhalen, honderden, zelfs duizenden keren. De herhaling zou iemands geest op Jezus fixeren. Toch is het een flagrante afwijzing van Zijn gebod om geen ijdele herhalingen te gebruiken in gebed, zoals de heidenen doen (Mattheüs 6:7). Bovendien maken de voortdurende herhalingen het gebed als een vorm van communicatie met Jezus tot een daad van onzin.

Lectio Divina, wat “heilige lezing” betekent, is een techniek die ver verwijderd is van het normale lezen en bestuderen van de Bijbel. De methodologie is erop gericht om voorbij de objectieve betekenis van de woorden en de eenvoudige instructies te gaan naar datgene wat het normale bewustzijn overstijgt. Jones schrijft: “Terwijl je aandacht schenkt aan die diepere betekenissen, begin je te mediteren over de gevoelens en emoties die in je innerlijk worden opgeroepen. “[4] Hij vat deze mystieke contemplatieve techniek vervolgens als volgt samen “Ware contemplatie beweegt zich voorbij woorden en intellect en in die ‘dunne ruimte’ waar tijd en eeuwigheid elkaar bijna raken. Het is op zulke momenten dat sommige van de grootste [katholieke] heiligen in de geschiedenis van de [katholieke] kerk een ‘mystieke vereniging’ met Christus hebben gehad.” Het is duidelijk uit Gods Woord dat de geest waarmee zij een ‘mystieke vereniging’ hadden in hun contemplatieve veranderde staat van bewustzijn, niet Jezus was.

Es 'Ignatianische Prüfung“ ist eine okkulte Visualisierungstechnik, die von gelehrt wird Ignatius von Loyola, die in de 16e eeuw de Jezuïeten oprichtte. Zijn oefening leert iemand zich te visualiseren in de aanwezigheid van Jezus en dan interactie met Hem te hebben tijdens zijn aardse gebeurtenissen, b.v. “bij het Laatste Avondmaal en de Hof van Gethsémané, aan de voet van het kruis, en bij het leggen van Jezus’ lichaam in het graf.”[5]  Dadurch fügt man der Heiligen Schrift Inhalte aus der eigenen Vorstellung hinzu und öffnet einen für dämonische Manipulationen (2. Korinther 11:4; Galater 1:8).

Gebetslabyrinthe zijn concentrische paden die in de 13e eeuw door de Katholieke Kerk werden gecreëerd om in iemands verbeelding Christus’ Via Dolorosa, of “weg van smarten”, te ervaren toen Hij Zijn kruis naar de heuvel van Golgotha droeg. In plaats van zich te onderwerpen aan de gevaren van een pelgrimstocht naar Jeruzalem tijdens de Goede Week, konden rooms-katholieken in Europa dezelfde aflaten verkrijgen (om hun tijd in het vagevuur te verkorten) door labyrinten te lopen in bepaalde kathedralen terwijl ze biddend mediteerden over de kruisiging van Christus. Evenzo werd het observeren van het “heilige” ritueel van de kruisweg een substituut voor een pelgrimstocht naar het Heilige Land.

Via Dolorosa – ‘de weg van smarten’

Als ehemaliger Katholik kann ich mir schwer vorstellen, dass sich die evangelische Kirche dem religiösen Okkultismus des römischen Katholizismus anschließt. Es macht keinen Sinn. Besuchen Sie ein Land, in dem diese Religion ernst genommen wird. Was sich zeigt, ist ein Volk, das dem Aberglauben verfallen ist. Andererseits sollte ich mich nicht wundern. Der Abfall vom Glauben nimmt schnell zu, die Religion des Antichristen nimmt Gestalt an, und Mystik, sei es die katholische Variante, der Sufismus des Islam, Yoga und die Gurus der östlichen Mystik, der Schamanismus einheimischer Religionen oder irgendetwas anderes, ist ein weit verbreitetes Aber starker Magnet, der alle Religionen zusammenzieht.

Wij moeten de wachters aan de muur zijn als wij dit kwaad de kerk zien binnendringen, en wij moeten vooral – mocht onze Heer Zijn wederkomst uitstellen – onze volgende generatie gelovigen waarschuwen. Zij zijn de duidelijke doelwitten van deze mystieke verleiding.

“(…) niets anders dan het kruis van onze Here Jezus Christus, door Wie de wereld voor mij gekruisigd is en ik voor de wereld” (Galaten 6:14)


[1] Im Vatikan, März/April 2004, 24.

[2] Zie TA McMahon, Showtime für die Schafe? (The Berean Call, 2004).

[3] Tony Campolo, Letters to a Young Evangelical (New York, NY: Perseus Books Group, 2006), 20.

[4] Tony Jones, The Sacred Way (Grand Rapids, MI: Zondervan, 2005), 53

[5] Ebenda, 92