Waar is de leer over de kerk?
Velen menen dat het Nieuwe Testament niet zo veel en zo expliciet aangeeft hoe het binnen de kerk zou moeten functioneren. God laat ons veel ruimte zeggen ze, om het naar eigen goeddunken in te richten. Welnu, voor veel dingen in het dagelijks leven mag dat gelden dat we zelf mogen beslissen, maar voor de vraag hoe het in Gods huis moet toegaan, geldt dat beslist niet!
Maar als je dan het Nieuwe Testament leest om te zien wat daar over de Kerk, het huis van God in staat, dan is het niet eenvoudig om er een beetje consistent beeld van te krijgen. Veel wordt gesproken over wat het niet is en over allerlei negatieve dingen en vreemde leringen; dingen waar je je dus ver van moet houden. Er komt niet een volledig beeld uit naar voren waaraan je de kerkpraktijk van vandaag eenvoudig kunt toetsen.
Het Oude Testament
Waar we dan geen rekening mee houden is het Oude Testament. Zonder begrip van een aantal essentiële dingen uit het Oude Testament, komen we er niet. We moeten ons realiseren dat zowel de Heer Jezus als ook de apostelen hun onderwijs hebben gegeven vanuit het Oude Testament, ‘de Schriften’. Zij hadden niet een geschreven Nieuw Testament. De Heer Jezus en de discipelen waren Joden; ze kenden de Schriften en wat ze hebben onderwezen is uitleg van het Oude Testament.
De Heer Jezus was dagelijks in de tempel om te onderwijzen (Markus 14:49). Hij heeft zelf uitgelegd dat alles wat er met Hem gebeurd is, in de Schriften is geprofeteerd (Mattheus 21:42; 26:54,56). Aan de Emmaüsgangers heeft Hij uitgelegd wat er in de hele Schrift over Hem stond geschreven. Daarbij begon Hij bij de boeken van Mozes en al de profeten en op een gegeven moment ‘viel het kwartje’. Toen begrepen ze hoe ze de Schriften moesten lezen, ook al hadden ze de Heilige Geest nog niet inwonend (Lukas 24:27,32,45). Dingen die ze daarvoor niet konden vatten, begrepen ze toen pas.
Voordat Hij naar de hemel terug ging, heeft de Heer Jezus de apostelen 40 dagen lang onderwijs gegeven over ‘de dingen betreffende het Koninkrijk van God’ (Handelingen 1:3). Ongetwijfeld heeft Hij hierbij weer voluit geput uit het Oude Testament en dit – naast de kennis die ze zelf al van het Oude Testament hadden – meegegeven met de opdrachten die ze als apostelen na de hemelvaart van hun Heer moesten uitvoeren (Handelingen 1:2).
De Heer Jezus heeft ze niet alles verteld, zoals Hij voor Zijn kruiswerk al gezegd had. “Nog veel heb ik tegen u te zeggen, maar u kunt het nu niet dragen. Maar wanneer Die komt, de Geest van de waarheid, zal Hij u de weg wijzen in heel de waarheid.” (Johannes 16:12-15). De Heer Jezus heeft dus dingen opengelaten tot de tijd dat de Heilige Geest uitgestort zou zijn. Want pas als ze de Heilige Geest zouden hebben ontvangen, zouden ze die dingen kunnen begrijpen. De Heilige Geest zou hen verder zou onderwijzen in het Oude Testament en de uitleg ervan wanneer de Heer Jezus niet meer bij hen zou zijn.
De leer van de apostelen
Alles wat de apostelen als onderwijs brachten wordt direct in het begin van de Gemeente aangeduid als ‘leer van de apostelen’ (zie Handelingen 2:41-42). Het was niets anders dan het Oude Testament en wat de Heer Jezus hen daarover had uitgelegd betreffende Hemzelf en de uitleg en toepassing van de Schriften voor hun tijd.
Daarnaast heeft de apostel Paulus, als het gaat om de Gemeente van de Heer Jezus, een speciale opdracht van de Heer ontvangen om de ‘verborgenheden’[1] bekend te maken. Dingen die voorheen niet bekend waren en ook niet uit de Schrift (het Oude Testament) op te diepen waren. Hem zijn die verborgenheden geopenbaard en hij heeft ze moeten doorgeven (1 Korinthe 2:7;2:10;4:1). Hij heeft ze ongetwijfeld onderwezen aan de gelovigen en ze worden ook uitgelegd in zijn geschriften. Als Paulus in Thessalonica komt, gaat hij naar de synagoge van de Joden en gaat drie sabbatten lang met hen in gesprek vanuit de Schriften (Handelingen 17:1 e.v.). Dat was de basis voor wat hij leerde. Hetzelfde doet hij daarna in Berea en daar “ontvingen zij het Woord met grote bereidwilligheid en onderzochten dagelijks in de Schriften of die dingen zo waren” (Handelingen 17:11). Wat Paulus leerde wordt “het Woord” genoemd en gelijkgesteld met het Woord van God. Dat blijkt ook daaruit dat de Bereërs wat Paulus leerde, toetsten aan de Schriften, het Oude Testament! Ze onderzochten nota bene in het Oude Testament of Paulus de Schrift wel goed uitlegde!
Vooral Paulus heeft in zijn onderwijs duidelijk gemaakt dat de Gemeente van de Heer Jezus Christus echt onderscheiden en verschillend is van het Israel, het aardse volk van God. In de brief aan de Efeziërs schrijft hij daarover prachtige en belangrijke dingen. De Gemeente is, zoals Paulus het uitdrukt, het huis van God
“gebouwd op het fundament van de apostelen en profeten, waarvan Jezus Christus Zelf de hoeksteen is, op Wie het hele gebouw, goed samengevoegd, verrijst tot een heilige tempel in de Here, op Wie ook u mede gebouwd wordt tot een woning van God in de Geest” (Efeze 2:20-22).
Oftewel, anders gezegd, de profeten (van het Oude Testament, de Schriften) leerden over Christus en de apostelen hebben daarop verder gebouwd. Die gezamenlijke leer is dus de basis voor wat we moeten weten over het huis van God, de Gemeente van de Heer Jezus Christus!
Het fundament
Als je het met christenen vandaag de dag hebt over de Gemeente en dan uit het Oude Testament citeert kun je gemakkelijk het verwijt krijgen: ‘dat is het Oude Testament! Dat geldt toch zeker niet voor vandaag!’. Maar dat dit echter een ernstige misvatting is, hopen we hiervoor te hebben duidelijk gemaakt: je kunt niet zinvol over de Gemeente spreken als je daar het Oude Testament, de Schriften, niet bij betrekt. Net zoals de Heer Jezus en de apostelen ook deden. Het is ook een uitgangspunt bij het vervolg van ons betoog.
De apostelen hebben een fundament gelegd voor de ‘bouw van de Gemeente’. Dat fundament is Christus, zegt Paulus (1 Korinthe 3:11). Maar degene die daarop verder bouwt, laten we maar zeggen ieder die zich inspant voor de Gemeente van de Heer en daar een ‘steentje’ aan wil bijdragen, moet zich bewust zijn hoe hij daarop bouwt. Dan moeten we wel proberen samen te begrijpen wat de apostelen als fundament gelegd hebben.
Voetnoot
[1] Zie over verborgenheden o.a. http://www.oudesporen.nl/Download/HB475.pdf
Nederlands 
Deutsch 
English