Mind Mapping

Bij een zoektocht in mijn PC bestanden vond ik dit artikel uit 2012 en neem het hier over omdat ik denk dat het – alhoewel hier en daar wellicht een beetje verouderd – goed het probleem met ‘Mind Mapping’ weergeeft. Het origineel komt van de nieuwsbrief Juni 2012 van “Christenen voor de Waarheid”. Hun website www.cftnederland.nl bestaat niet meer. Zie wikipedia hier.

Mind mapping – wat er achter steekt

“Mind mapping (MM) is eeuwenoud maar onontbeerlijk”, zo kopte onlangs een artikel. Maar wat is mind mapping eigenlijk, en hoe moeten we er als christenen tegenover staan?

In deze tijd, waarin iedereen die leiding geeft, als manager te boek staat en alle werkzaamheden in projecten worden opgedeeld, zijn er hulpmiddelen te over om efficiënt te werken. Mindmappen wordt ook als zo’n hulpmiddel gepresenteerd: een moderne manier van het oude vertrouwde brainstormen.

Verschillen met brainstormen

Toch zijn er grote verschillen: Brainstormen is een manier om snel een veelheid aan ideeën te verzamelen uit een groep deelnemers, zonder die direct te beoordelen en zo verschillende zienswijzen over een bepaald onderwerp of vraagstuk te genereren. Daar is niets mis mee en kan heel goed werken.
Mindmappen is echter iets heel anders. Dat gebeurt op papier, via tekeningen en schetsen, en in principe door één persoon. Om dat succesvol te kunnen doen, dien je de controle over je gedachtenstroom op te geven en wordt (in de woorden van de ‘uitvinder’ Tony Buzan) een andere, onzichtbare geestelijke macht leidend in je gedachten en ideeënproductie.

Tony Buzan in ’Kopftraining’ (blz 147)

Mindmapping is een mediale techniek, ze verandert gebruikers in mediums die zich openstellen voor geestelijke impulsen uit de onzichtbare geestelijke wereld”

Prof. dr. R. Francke in Edukatern #12, ‘Mindmapping’ (Uitgave: Bijbel en Onderwijs)

Bij het maken van een mind map moeten de gebruikers ‘vrij associëren’, ze moeten het rationele, analytische denken en de ‘inwendige criticus’ uitschakelen.

Nu zullen de meeste mensen die een mindmap maken, niets van de achtergrond weten noch van de bedoeling van de voorman van deze techniek (zie citaat TB hierboven). Tegen het maken van een grafische weergave van leer- of lesstof om het makkelijker te onthouden, is niets in te brengen. In de vorm van een boomstructuur en met tekeningetjes kunnen argumenten voor en tegen ook heel goed worden weergegeven. Dat is zoals het merendeel van de mensen een mindmap gebruikt.

Mind mapping en yoga

Waarom dan toch een waarschuwend artikel? Omdat na een eerste onschuldige kennismaking met de methode, de deur naar de dieperliggende geestelijke werkelijkheid snel open komt te staan. Hoewel de vergelijking met yoga niet helemaal op gaat, kan het dienen als illustratie. Wie yoga ziet als een simpele ontspanningstechniek, ontkent de intrinsiek religieuze oorsprong van deze ‘gebedshoudingen’ uit het hindoeïsme. Juist daarom is het goed te weten wat de oorsprong van mindmapping is. Wie het gebruikt zoals het bedoeld is, begeeft zich op gevaarlijk terrein.

Een Mind Map (‘geheugenmap’) bestaat uit begrippen, teksten, relatie en/of plaatjes, die zijn geordend in de vorm van een (ronde) boomstructuur of webdiagram rond een centraal thema. De techniek om een mind map te maken heet mindmapping (MM). Het wordt zowel in de werkomgeving als in het onderwijs gebruikt, als hulpmiddel bij zaken waar we allemaal mee te maken hebben, bijvoorbeeld bij: ontwerpen, organiseren, samenvatten, notuleren, presenteren en (visueel) leren.

Linker of rechter hersenhelft?

De techniek van MM gaat er vanuit dat er in ons binnenste een verborgen ‘bron van creatief weten’ zit, die door MM kan worden aangeboord. Door MM ordent men datgene wat uit die verborgen bron voortkomt en slaat dat op in het lange termijn geheugen. Waar in de hersenen de MM als beeld wordt opgeslagen is niet geheel duidelijk. Degenen die MM aanprijzen geven aan dat onze hersenen door ons lang niet optimaal worden gebruikt. We zouden grotendeels onze linkerhersenhelft gebruiken en de rechter veel minder. De linkerhersenhelft is volgens hen met name gericht op de logica, de ratio en de analyse (volgorde, rijtjes en regeltjes etc.). De rechterhersenhelft is veel meer gericht op de verbeelding en de zintuigelijke waarnemingen, ruimte, kleur en 3D etc. Visueel leren gaat ervan uit dat je leert door dingen ook visueel te zien, dus door de stof, de begrippen of datgene wat er geleerd moet worden visueel waarneembaar te maken. Dat kan door middel van een plaat, een tekening, een schema en het gebruik van verschillende kleuren of symbolen, bijvoorbeeld in de vorm van een mindmap. Het is een manier van leren waarbij zowel de linker- als de  rechterhersenhelft aan het werk worden gezet.

Tony Buzan, die zelf beweert MM bedacht te hebben, laat weten dat een geheimzinnige kracht de hand bij het tekenen beweegt: “Als een pauze optreedt, zal de tekenaar waarschijnlijk merken, dat zijn of haar potlood of pen doelloos rondzwerft” – als vanzelf, als bewogen door een geesteshand, net zoals bij het creatieve en automatische schrijven van spiritisten en heksen die zich door geesten geïnspireerd en geleid weten. Met andere woorden: wie het denken uitschakelt en de controle over zijn eigen gedachtestroom opgeeft, zoals ‘mind mapping’ vereist, die laat de gedachten en ideeënproductie over aan de controle van een andere, onzichtbare geestelijke macht.
Tegen die achtergrond moet ‘mind mapping’ worden verklaard als een nieuw soort techniek van mediale inspiratie.

Nogmaals: bij het maken van een mind map zal niet overal direct de techniek van automatisch spiritistisch schrijven worden gehanteerd, maar het is goed om te bedenken, dat de bedenker van mind mapping deze techniek wel degelijk toepast en ook uitdraagt.
Ook is het goed om te bedenken dat de MM niet de enige mogelijkheid is om visueel te leren. De verschillende technieken worden ook nog wel eens door elkaar gehaald. Een voorbeeld is de conceptmap, waarbij de nadruk meer ligt op het ontwerpen van een structuur (zie ook www.tinyurl.com/mmap01). In dit artikel richten wij ons op MM.

• 

• 

• 

MM op school

Op lagere scholen in Nederland en Scandinavië worden kinderen geholpen zich complexe en meerlagige kennisgebieden eigen te maken met behulp van mindmaps. In het onderwijs worden mindmaps soms aangeduid als ‘webs’ en het maken en toepassen als ‘webbing’.

Op uitnodiging van een Pabo in het Noorden van het land gaf de uitvinder van de mindmap, Tony Buzan, op 12 januari 2012 een tweetal workshops. Onder de titel ‘Mindmapping in de klas’ liet hij studenten, oud studenten, medewerkers en basisschoolleerkrachten uit de regio kennismaken met mindmapping.

Reguliere orthopedagogen in Nederland bieden hulp aan kinderen van 0 t/m 16 jaar met leer- en gedragsproblemen. Naast intelligentie- en hoogbegaafdheidsonderzoeken, dyslexie- en dyscalculie screenings, psychologische onderzoeken, schooladviezen, opvoedingsondersteuning en sova-brugklastrainingen, bieden zij ook een cursus Mindmappen aan.

Midmappen kan op een vel papier, maar we zien ook dat de adoptie van mindmapping software in Nederland en Scandinavië veel sneller gaat dan bijvoorbeeld in Afrika en het Midden Oosten. Een voorbeeld is het ‘Kidspiration MMsoftwareprogramma’ voor het basisonderwijs. Volgens de makers biedt het ‘op een eenvoudige manier mogelijkheden om de leerstof visueel te maken voor leerlingen’. Op diverse basisscholen worden aan de kinderen trainingen MM aangeboden, waaronder de training ‘Leer als een speer’. Aan het einde van de dag geven de kinderen een presentatie aan hun ouders met behulp van een zelfgemaakte mindmap.

MM op het werk

Met meer taken en minder tijd om ze uit te voeren is men in het bedrijfsleven op zoek naar technieken om effectiever en efficiënter te kunnen werken. MM wordt ook in het bedrijfsleven omarmd. Het is bekend dat een grote internationale fabrikant voor research en ontwikkeling in het projectmanagement het gebruik van mindmapping heeft ingevoerd. Verder zijn er inmiddels MM Apps op de markt en is er een groot aanbod van workshops en cursussen voor MM.

MM in de kerk?

In sommige kerken wordt MM als techniek toegepast. Voorgangers kunnen worden getraind in het werken met MM bij het opzetten van een preek of bij andere kerkelijke werkzaamheden.

Gerard Feller van de stichting Promise schreef in 1992 over een met MM verwante ‘mindmachine’, een bril met licht en geluidseffecten, het volgende: “Er moet, volgens New Age aanhangers, heel wat “gesleuteld” worden aan het bewustzijn van de mens om als “nieuwe mens” in het “nieuwe tijdperk” te kunnen functioneren. Bij vele processen gaat het om het ontledigen van de menselijke geest, die vervolgens “geconditioneerd” moet worden om in te kunnen gaan in een bedrieglijke “hogere werkelijkheid”.

Moderne psychotechnieken als creatief visualiseren (MM! red.), inbeeldingstechnieken, positief denken, zelfverwerkelijking, Reiki en Rebirthing maken deel uit van de moderne alchemie van de geest. Brainmachines zullen in de nabije toekomst steeds meer toepassingen krijgen in de gezondheidszorg en het onderwijs. Daardoor worden de zorgvragers onder het mom van therapie (b.v. sound-therapy) en “mind-mappen” door NLP (Neuro Linguïstisch Programmeren) omgevormd tot “holistische” mensen, die onder het voorwendsel van het “rechterhersenhelft denken” gestimuleerd worden tot het loslaten van alle kritische vermogens van de geest, onder het mom van het ontwikkelen van creatieve en expressieve vermogens. Ze worden “afgeweekt” van de kennis en “vreze” van Christus en ingeleid in de spirituele evolutie en “transformatie” door “universele kennis en vermogens”.

In Filippenzen.4:8 staat een belangrijke Bijbelse toetssteen: “Al wat waar, al wat waardig, al wat rechtvaardig is, al wat rein is, al wat beminnelijk, al wat welluidend is, al wat deugd heet en lof verdient, bedenkt dat!”

“Hoeveel te meer zal het bloed van Christus, die door de Eeuwige Geest Zichzelf als een smetteloos offer aan God gebracht heeft ons bewustzijn reinigen van dode werken“. (Hebreeën 9:14)
Vanuit die vernieuwde Geest moeten we niet met de linker- of rechter hersenhelft denken, maar Bijbels denken, niet alle remmingen loslaten, maar ons geweten (bewustzijn) aanscherpen en oefenen door te leren onderscheiden wat voor God goed en kwaad is.

---